“To see a World in a Grain of Sand”
– William Blake –
ว่ากันว่าความงามจากธรรมชาติ คือความงามที่บริสุทธิ์ ลวดลายต่างๆ ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นโครงเปลือกหอย กิ่งก้านสาขาของเรือนยอดต้นไม้ โดยเฉพาะสิ่งมีชีวิตเล็กๆ ที่มีชีวิตและลวดลายที่สวยงามที่มองเห็นได้ผ่านกล้องจุลทรรศน์เท่านั้น ซึ่งความงามเหล่านี้ไปต้องตา Rogan Brown ศิลปินผู้ทำให้ภาพที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าปรากฏสู่สายตาคนทั่วไปด้วยศิลปะการตัดกระดาษจนได้ออกมาเป็นประติมากรรมกระดาษที่เลียนแบบ “ชีวิต” จากรูปร่างหน้าตาอันอัศจรรย์ของสิ่งมีชีวิตเหล่านี้
โครงสร้างที่สลักซับซ้อนของเซลล์ จุลชีพ และฟอสซิล Rogan ได้นำมาขยายให้เห็นได้ด้วยการมองด้วยตาด้วยงานศิลปะที่มีกระดาษเป็นสื่อ ซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้ความอุตสาหะ ใจรัก ละเอียดลออในการตัดกระดาษทุกแผ่นด้วยมือ วัสดุธรรมดาอย่างกระดาษสามารถสร้างความตื่นตาของธรรมชาติได้เป็นอย่างดี ถูกนำมาจัดเรียงให้มีมิติที่ซับซ้อนกัน ซึ่งจะเป็นจุดนำสายตาให้ผู้รับชมดำดิ่งเข้าไปในโลกในอีกมิติหนึ่งที่เดิมทีเรามองไม่เห็น ให้สามารถรับรู้ได้ด้วยตา โดยสิ่งที่ Rogan ต้องการจะสื่อก็คือ การที่ทำให้เราได้รับความรู้สึกที่ลึกขึ้นไปอีกระดับ ด้วยการนำสิ่งมีชีวิตที่อยู่รอบตัวเรา หรือแม้แต่อยู่ภายในร่างกายเรา มานำเสนอ มาขยายให้เห็น โดยการเลือกใช้สื่อของกระดาษที่เก็บรายละเอียดและเข้าถึงง่ายมาสร้างลวดลายที่ลอกเลียนธรรมชาติมาได้ครบ ซึ่งจะต่างออกไปจากงานศิลป์ที่มาจากการวาดเส้นลงสี
ผลงาน 2 ชิ้นก่อนหน้าของ Rogan คือ Cytokinesis Variations ที่นำเสนอความงามของการแบ่งเซลล์ทางชีวภาพอันเกิดขึ้นกับเซลล์นับล้านๆ ของเราที่คอยเติมเต็มส่วนที่สึกหรอร่วงหล่นไปอย่างเซลล์ผิวหนัง เซลล์ผม หรือแม้แต่เยื่อบุอวัยวะภายใน ซึ่งการนำเสนอของเขาจับจุดที่ลึกซึ้งที่สุด ก็คือตอนที่เซลล์เกิดใหม่สองที่มาจากเซลล์ตั้งต้นเพียงหนึ่งเซลล์กำลังแยกขาดออกจากกัน
ความสนใจของเขานั้นได้มาจากความบังเอิญที่ตั้งใจ เขาทดลองซ้ำจนได้ผลลัพธ์ตัวเลือกเป็นวัสดุกระดาษ เพราะกระดาษเป็นวัสดุที่มีเสน่ห์น่าหลงใหลในตัวเอง และสามารถตัด ดัด หรือเปลี่ยนแปลงรูปร่างได้โดยง่าย แม้จะดูเปราะบางแต่ก็ทนทานได้มากพอจะนำมาใช้ ในงานชิ้นนี้ Rogan ยังคงใส่ใจการเลือกใช้สีที่เป็นกระดาษสีขาวเกือบทั้งหมด เพื่อให้งานดูมีความเปราะบางเหมือนวิญญาณเข้ากันกับรูปทรงของเซลล์ต่างๆ ที่มีรูปร่างที่ไม่แน่นอน และยังซ้อนกัน เกิดความคมชัดของแสงเงา สร้างความตื่นตาได้เหมือนกับการมองผ่านกล้องจุลทรรศน์ สีขาวที่สว่างจะกลืนหายไปกับฉากหลังและมองได้ยาก แต่นี่คือความตั้งใจที่เขานำมาใช้เพื่อให้ผู้ที่ชื่นชมงานของเขาต้องเพ่งสายตาสังเกตรูปร่างของกระดาษแต่ละชิ้น
ประวัติย่อๆ ของเขานั้น มีที่มาที่เกี่ยวข้องกันอย่างน่าสนใจ ผลงานทั้งหมดที่มาจากรูปร่างของสิ่งมีชีวิตต่างชนิด ต่างขนาด ที่นำมารวมกัน เกิดมาจากความชื่นชอบในธรรมชาติในแถบชนบทของฝรั่งเศสทางตอนใต้ ที่ที่เขาอาศัยอยู่นับสิบปีและผ่านการสังเกต สำรวจด้วยตนเอง ทั้งที่มาจากภาพวาด และภาพถ่ายของธรรมชาติและภูมิทัศน์ ทำให้เขาใคร่คิดคำนึงถึงความซับซ้อนในธรรมชาติ จากป่าไม้สู่ต้นไม้ จากต้นไม้สู่กิ่งก้าน จากกิ่งก้านสู่ใบ จากใบถึงในระดับเซลล์ โมเลกุล ไปจนถึงอะตอม ทำให้นอกจากการนำเสนอรูปร่างของสิ่งมีชีวิตแปลกตาที่เราไม่ได้เห็นโครงสร้างอย่างละเอียดในชีวิตประจำวัน เขายังลงลึกถึงขนาดที่มาจากแนวความคิดที่ว่า สิ่งต่างๆ รอบตัวของเรานั้น มักจะมีที่มาจากสิ่งเล็กๆ ประกอบเข้าด้วยกันเสมอ
แม้ Rogan จะไม่ได้มีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์ที่แน่นหนา แต่เพราะวิทยาสตร์เป็นเครื่องมือที่จำเป็นในการชื่นชมธรรมชาติที่ซ่อนอยู่ภายใต้จักรวาลที่กว้างใหญ่ไพศาลที่เรามองไปได้ไม่สุด จนถึงขนาดที่เรามองได้ด้วยตาเปล่า และไปจนถึงธรรมชาติที่หลบลี้จากสายตาของเราอยู่ ธรรมชาติล้วนมีความหมายและมีค่ามากพอในการทำความเข้าใจ เพียงเพราะทุกสิ่งอยู่รอบตัวเรา อยู่เหนือเรา หรืออยู่ภายในตัวเรา เราไม่อาจมองเห็นได้ ได้เพียงแต่จินตนาการถึง เขาจึงอยากนำเสนอ
ผลงานแต่ละชิ้นของเขาเริ่มมาจากการร่างเส้นขึ้นมาบนกระดาษ ไปจนถึงชิ้นงานที่เสร็จสิ้นในลักษณะคล้ายภาพวาด 3 มิติ โดยเริ่มจากการวาดภาพร่างคร่าว ๆ ก่อนจะค่อย ๆ ลงรายละเอียดจนเสร็จ แล้วจึงตัดด้วยใบมีดหรือฉลุด้วยเลเซอร์ในงานที่ต้องการความเล็กและละเอียดมากเป็นพิเศษ จากนั้นใช้กาวติดบนแผ่นโฟมหรือการ์ดขนาดต่าง ๆ เพื่อไล่ระดับความซับซ้อนของชิ้นงาน กระบวนการแต่ละขั้นตอนใช้เวลาเป็นสัปดาห์ ชิ้นงานของเขาจึงเป็นงานที่ต้องอาศัยความเพียร บางชิ้นที่เป็นงานตัดด้วยมือชิ้นใหญ่อาจใช้เวลาเป็นเดือนในการผลิต
Rogan ทำงานกับพื้นที่จัดวางองค์ประกอบขนาดใหญ่เสมอ เช่น ขนาด 10 คูณ 5 ฟุต ซึ่งเขาได้รับแรงบันดาลใจจากสิ่งมีชีวิตอย่างปะการังใต้ท้องทะเลไปจนถึงเซลล์ร่างกายของมนุษย์ สิ่งที่เขาในฐานะ Visual Artist ต้องการนำเสนอ คือการเตือนสติชี้นำผู้คนให้ใส่ใจธรรมชาติ ที่ไม่ใช่เพียงแต่ภายนอก แต่ยังรวมถึงภายในร่างกายพวกเราแต่ละคน เฉกเช่นเดียวกับที่เมื่อปะการังทั้งหมดล้วนฟอกขาวและตายลง บางส่วนในจิตใจ วิญญาณ และร่างกายของเราก็คงตายลงด้วยเช่นกัน ถ้าเราไม่เรียนรู้บทเรียนจากธรรมชาติให้เร็วกว่านี้ ผลเสียหายที่ใหญ่หลวงยิ่งกว่าก็ยังคงตามมาอยู่เรื่อยๆ ในที่สุด
ติดตามผลงานของ Rogan Brown ได้ที่ https://roganbrown.com/home.html
